Phòng cháy chữa cháy đối với nhà ở kết hợp kinh doanh

Nhà ở kết hợp kinh doanh là một trong những hình thức hoạt động kinh doanh kết hợp phổ biến ở mọi miền ở đất nước Việt Nam từ trước đến nay. Tuy nhiên, việc sử dụng nhà ở kết hợp kinh doanh đang là vấn đề đáng báo động về an toàn phòng cháy chữa cháy (PCCC). Chủ đề này đã và đang trở thành mối quan tâm lớn đối với các chủ nhà và chính quyền địa phương. Nếu không có các giải pháp PCCC hiệu quả, nhà ở kết hợp kinh doanh sẽ đối mặt với nguy cơ bị dừng hoạt động, gây ra những thiệt hại kinh tế và xã hội nghiêm trọng.

Trước hết, nhà ở kết hợp kinh doanh thường có đặc điểm là sự kết hợp giữa không gian sống và không gian kinh doanh. Điều này dẫn đến việc tăng cường sự phức tạp trong quản lý và bảo đảm an toàn PCCC. Không chỉ có các yếu tố liên quan đến sinh hoạt hàng ngày của cư dân mà còn có các yếu tố rủi ro phát sinh từ hoạt động kinh doanh như sử dụng các thiết bị điện tử, hệ thống bếp, hóa chất, và nguyên liệu dễ cháy. Do đó, nếu không có các biện pháp PCCC hiệu quả, nguy cơ cháy nổ tại các nhà ở kết hợp kinh doanh là rất cao. Chính phủ cũng đã ban hành Nghị định 136/2020/NĐ-CP để hướng dẫn cụ thể nhà ở kết hợp kinh doanh phải thực hiện biện pháp bảo đảm an toàn phòng cháy chữa cháy và Thông tư 149/2020/TT-BCA của Bộ Công an quy đinh biện pháp thi hành luật phòng cháy chữa cháy quy định về an toàn phòng cháy và chữa cháy phù hợp với quy chuẩn và tiêu chuẩn kỹ thuật về phòng cháy chữa cháy.

Một trong những yếu tố quan trọng để đảm bảo an toàn PCCC là việc thiết kế và xây dựng các hệ thống PCCC đáp ứng các tiêu chuẩn quốc gia và quốc tế. Điều này bao gồm việc lắp đặt các thiết bị báo cháy, hệ thống chữa cháy tự động, và các thiết bị cứu hộ cứu nạn. Về việc này cũng đã được hướng dẫn cụ thể theo Thông tư 123/2021/TT-BCA ban hành quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về phương tiện phòng cháy và chữa cháy. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, nhiều công trình nhà ở kết hợp kinh doanh hiện nay vẫn chưa tuân thủ đầy đủ các quy định về PCCC. Việc xây dựng không theo tiêu chuẩn, thiếu các hệ thống cảnh báo và chữa cháy hiệu quả đã khiến nhiều nhà ở kết hợp kinh doanh trở thành những “quả bom nổ chậm” trong lòng đô thị.

Để đối phó với nguy cơ này, các cơ quan chức năng cần tăng cường công tác kiểm tra, giám sát việc tuân thủ các quy định về PCCC tại các công trình nhà ở kết hợp kinh doanh. Các biện pháp chế tài mạnh mẽ, bao gồm việc dừng hoạt động hoặc xử phạt nghiêm khắc đối với các trường hợp vi phạm, là cần thiết để tạo ra áp lực buộc các chủ đầu tư và cư dân phải thực hiện đúng các quy định. Hiện nay các chế tài xử phạt hành chính về phòng cháy chữa cháy quy định tại Điều 51, Nghị định 144/2021/NĐ-CP còn ở mức thấp. Bên cạnh đó, cần có các chương trình tuyên truyền, nâng cao nhận thức về an toàn PCCC cho cộng đồng, giúp người dân hiểu rõ hơn về tầm quan trọng của việc bảo đảm an toàn PCCC và cách thức xử lý khi có sự cố xảy ra.

Theo quy định tại điều 5 Nghị định 136/2020/NĐ-CP quy định hộ kinh doanh phải bảo đảm các điều kiện an toàn PCCC như sau:

–  Có nội quy, biển cấm, biển báo, sơ đồ hoặc biển chỉ dẫn về phòng cháy và chữa cháy, thoát nạn phù hợp với quy chuẩn, tiêu chuẩn về phòng cháy và chữa cháy hoặc theo quy định của Bộ Công an;

– Có lực lượng phòng cháy và chữa cháy cơ sở, chuyên ngành tương ứng với loại hình cơ sở, được huấn luyện nghiệp vụ phòng cháy và chữa cháy và tổ chức sẵn sàng chữa cháy đáp ứng yêu cầu chữa cháy tại chỗ theo quy định, trừ trường hợp quy định tại điểm g khoản 3 Điều 31 Nghị định này;

–  Có phương án chữa cháy được cấp có thẩm quyền phê duyệt;

–  Hệ thống điện, chống sét, chống tĩnh điện, thiết bị sử dụng điện, sinh lửa, sinh nhiệt, việc sử dụng nguồn lửa, nguồn nhiệt phải bảo đảm an toàn về phòng cháy và chữa cháy phù hợp với quy chuẩn, tiêu chuẩn về phòng cháy và chữa cháy hoặc theo quy định của Bộ Công an;

–  Có hệ thống giao thông, cấp nước, thông tin liên lạc phục vụ chữa cháy, hệ thống quản lý cơ sở dữ liệu về phòng cháy, chữa cháy và truyền tin báo sự cố, hệ thống báo cháy, chữa cháy, ngăn cháy, ngăn khói, thoát nạn, phương tiện phòng cháy và chữa cháy khác, phương tiện cứu người bảo đảm về số lượng, chất lượng phù hợp với quy chuẩn, tiêu chuẩn về phòng cháy và chữa cháy hoặc theo quy định của Bộ Công an;

–  Có Giấy chứng nhận thẩm duyệt thiết kế và văn bản thẩm duyệt thiết kế (nếu có) và văn bản chấp thuận kết quả nghiệm thu về phòng cháy và chữa cháy của cơ quan Cảnh sát phòng cháy và chữa cháy đối với dự án, công trình thuộc danh mục quy định tại Phụ lục V ban hành kèm theo Nghị định này, trừ các cơ sở quốc phòng hoạt động phục vụ mục đích quân sự và phương tiện giao thông cơ giới có yêu cầu đặc biệt về bảo đảm an toàn phòng cháy và chữa cháy được các cơ sở quốc phòng chế tạo hoặc hoán cải chuyên dùng cho hoạt động quân sự.

Ngoài ra, vai trò của các chủ nhà riêng lẻ vừa ở vừa kết hợp kinh doanh rất quan trọng. Các chủ nhà, cần cam kết đầu tư vào các hệ thống PCCC hiện đại, đảm bảo chất lượng công trình từ khâu thiết kế đến thi công. Đồng thời, các chủ nhà, cần thực hiện các biện pháp quản lý và bảo dưỡng định kỳ các thiết bị PCCC, tham gia các buổi diễn tập PCCC định kỳ để nâng cao kỹ năng ứng phó của bản thân và các thành viên gia đình cũng như người lao động tại gia.

Một yếu tố không thể bỏ qua là sự hợp tác giữa các bên liên quan, bao gồm cơ quan quản lý nhà nước, cư dân và các chuyên gia về PCCC. Việc hợp tác này không chỉ giúp nâng cao hiệu quả trong công tác đảm bảo an toàn PCCC mà còn tạo ra một môi trường sống và làm việc an toàn, bền vững.

Thực tế, đã có nhiều vụ cháy nổ xảy ra tại các công trình nhà ở kết hợp kinh doanh, gây ra những thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản. Những sự cố này là lời cảnh báo mạnh mẽ về sự cần thiết của việc tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về PCCC. Việc bỏ qua hoặc xem nhẹ vấn đề này không chỉ đe dọa tính mạng và tài sản của người dân mà còn ảnh hưởng đến sự phát triển bền vững của đô thị.

Từ góc độ kinh tế, việc dừng hoạt động các nhà ở kết hợp kinh doanh do không đảm bảo an toàn PCCC sẽ gây ra những thiệt hại lớn. Các hộ kinh doanh cá thể tại nhà riêng lẻ, các doanh nghiệp sẽ mất nguồn thu nhập, người lao động mất việc làm, và nền kinh tế địa phương sẽ bị ảnh hưởng tiêu cực. Do đó, đầu tư vào hệ thống PCCC không chỉ là một biện pháp bảo vệ an toàn mà còn là một cách để đảm bảo sự phát triển bền vững và ổn định của nền kinh tế.

Tại Phụ lục 1 Nghị định 136/2020/NĐ-CP có liệt kê các loại cơ sở liên quan phải tuân thủ và đáp ứng các điều kiện PCCC như sau:

–  Nhà chung cư; nhà tập thể, nhà ở ký túc xá; nhà hỗn hợp.

–  Nhà trẻ, trường mẫu giáo, mầm non; trường tiểu học, trung học cơ sở; trung học phổ thông, trường phổ thông có nhiều cấp học; trường cao đẳng, đại học, học viện; trường trung cấp chuyên nghiệp; trường dạy nghề; cơ sở giáo dục thường xuyên; cơ sở giáo dục khác được thành lập theo Luật Giáo dục.

–  Bệnh viện; phòng khám đa khoa, khám chuyên khoa, nhà điều dưỡng, phục hồi chức năng, chỉnh hình, nhà dưỡng lão, cơ sở phòng chống dịch bệnh, trung tâm y tế, cơ sở y tế khác được thành lập theo Luật Khám bệnh, chữa bệnh.

–  Nhà hát, rạp chiếu phim, rạp xiếc; trung tâm hội nghị, tổ chức sự kiện; nhà văn hóa, cơ sở kinh doanh dịch vụ karaoke, vũ trường; quán bar, câu lạc bộ, thẩm mỹ viện, kinh doanh dịch vụ xoa bóp, công viên giải trí, vườn thú, thủy cung.

–  Chợ; trung tâm thương mại, điện máy; siêu thị; cửa hàng bách hóa; cửa hàng tiện ích; nhà hàng, cửa hàng ăn uống.

–  Khách sạn, nhà khách, nhà nghỉ; nhà trọ, cơ sở lưu trú khác được thành lập theo Luật Du lịch.

–  Nhà làm việc của các doanh nghiệp, tổ chức chính trị, xã hội.

–  Cảng hàng không; đài kiểm soát không lưu; bến cảng biển; cảng cạn; cảng thủy nội địa; bến xe khách; trạm dừng nghỉ; nhà ga đường sắt; nhà chờ cáp treo vận chuyển người; công trình tàu điện ngầm; cơ sở đăng kiểm phương tiện giao thông cơ giới; cửa hàng kinh doanh, sửa chữa, bảo dưỡng ô tô, mô tô, xe gắn máy.

–  Gara để xe ô tô, bãi trông giữ xe được thành lập theo quy định của pháp luật.

–  Cơ sở khai thác, chế biến, sản xuất, vận chuyển, kinh doanh, bảo quản dầu mỏ và sản phẩm dầu mỏ, khí đốt trên đất liền; kho dầu mỏ và sản phẩm dầu mỏ, kho khí đốt; cảng xuất, nhập dầu mỏ và sản phẩm dầu mỏ, khí đốt; cửa hàng kinh doanh xăng dầu, cửa hàng kinh doanh chất lỏng dễ cháy; cửa hàng kinh doanh khí đốt.

–  Nhà để ở kết hợp sản xuất, kinh doanh hàng hóa, chất dễ cháy, hàng hóa đựng trong bao bì cháy được của hộ gia đình./.

Tóm lại, vấn đề an toàn PCCC tại các nhà ở kết hợp kinh doanh cần được xem xét và giải quyết một cách nghiêm túc và toàn diện. Các cơ quan chức năng, chủ nhà, các thành viên trong gia đình cư dân cần phối hợp chặt chẽ để đảm bảo tuân thủ các quy định về PCCC, nâng cao nhận thức và kỹ năng ứng phó khi có sự cố. Chỉ có như vậy, chúng ta mới có thể xây dựng được một môi trường sống và làm việc an toàn, góp phần vào sự phát triển bền vững của đô thị và xã hội. Việc dừng hoạt động các nhà ở kết hợp kinh doanh không đảm bảo an toàn PCCC là một biện pháp cần thiết, nhưng quan trọng hơn là các giải pháp phòng ngừa và xử lý kịp thời để tránh những hậu quả đáng tiếc có thể xảy ra.

Để được hỗ trợ và tư vấn chi tiết, Quý khách hàng vui lòng liên hệ chúng tôi:

Công ty Luật TNHH Đại Việt

Phòng Pháp luật Doanh nghiệp (vnlaw) tầng 5 tòa nhà số 9 Vạn Phúc, Ba Đình, Hà Nội

Luật sư Phạm Xuân Dương- phó giám đốc

Mobile: 0933668166; zalo: 0933668166

Email: xuanduong@luatdaiviet.vn